Chiều 25/4, sau 10 ngày xét xử và nghị án, TAND TP.HCM đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn Trương Minh Nhật, 55 tuổi; công nhận ông là tác giả của bài thơ Gánh mẹ.
Từ đó, HĐXX buộc Công ty TNHH Lý Hải Production (của ca sĩ Lý Hải) phải đảm bảo quyền nhân thân cho ông Nhật đối với bài thơ Gánh mẹ - nêu tên ông Nhật trong phần tác giả của bài thơ dùng trong phim Lật mặt 4 - Nhà có khách và tất cả các bài viết, trang thông tin công bố có liên quan.
Tòa cũng buộc ông Đoàn Đông Đức (nhạc sĩ Quách Beem, đồng bị đơn) phải tạm ngừng khai thác phần lời của bản nhạc Gánh mẹ trên mọi phương tiện và nền tảng; buộc ông này phải đảm bảo quyền nhân thân của ông Nhật đối với bài thơ Gánh mẹ (phần lời của bản nhạc Gánh mẹ). Nhạc sĩ phải khắc phục, sửa chữa thông tin sai lệch trong hồ sơ đăng ký với Cục bản quyền tác giả về việc mình không phải tác giả của bài thơ.
Ngoài ra, toà cũng buộc nhạc sĩ Quách Beem bồi thường cho ông Nhật hơn 120 triệu đồng thiệt hại vật chất, tinh thần và chi phí thuê luật sư.
Ông Nhật (trái) tại phiên tòa chiều 25/4. Ảnh: Thảo Mi
Theo HĐXX, căn cứ vào các vi bằng cho thấy bài thơ Gánh mẹ được ông Trương Minh Nhật đăng tải trên mạng xã hội Facebook vào năm 2014. Ngoài ra, kết quả giám định phần lời của bài hát Gánh mẹ và phần lời bài thơ Gánh mẹ hầu hết là giống nhau về từ ngữ, cách ngắt câu, phân loại. Có 6 điểm khác nhau nhưng không làm thay đổi nội dung tác phẩm.
"HĐXX cho rằng có cơ sở xác định ông Nhật là tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm văn học bài thơ Gánh mẹ. Đồng thời ông Nhật là chủ sở hữu quyền tác giả phần lời của tác phẩm âm nhạc là bản nhạc Gánh mẹ", bản án nêu.
Về việc ông Nhật yêu cầu công ty của Lý Hải bồi thường thiệt hại, xin lỗi, cải chính công khai do sử dụng bài thơ Gánh mẹ trong phim mà không xin phép, HĐXX không chấp nhận. Theo toà, công ty của ca sĩ Lý Hải khai thác bản nhạc Gánh mẹ, phần lời bài thơ Gánh mẹ trong phim là trên cơ sở hợp đồng với Quách Beem và đã yêu cầu nhạc sĩ cung cấp bản quyền tác giả đối với bản nhạc (lúc này Quách Beem đã được Cục bản quyền tác giả chấp nhận tác giả, chủ sở hữu hợp pháp của bản nhạc Gánh mẹ). Vì vậy, công ty của Lý Hải khai thác bản nhạc này trong phim là "ngay tình, không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ".
Ông Trương Minh Nhật chia sẻ sau khi tòa tuyên án. Video: Thảo Mi
Bài thơ Gánh Mẹ được ông Nhật sáng tác năm 2014 trong thời gian chăm sóc mẹ đang bệnh nặng tại bệnh viện. Ngày 13/6/2014, ông đăng tải toàn bộ bài thơ trên Facebook "Thơ Văn". Cùng ngày, bài thơ được tài khoản Facebook là Cao Ly Nguyen Thi chia sẻ lại. Cuối tháng 7/2014, ông đăng lại bài thơ lên trang Facebook cá nhân, những nội dung này đều đã được lập vi bằng.
Năm 2019, ông phát hiện công ty của ca sĩ Lý Hải đã sử dụng ca khúc Gánh mẹ nhạc Quách Beem, có phần lời lấy trái phép từ bài thơ cùng tên của mình trong bộ phim Lật Mặt 4 - Nhà Có Khách. Ông đã liên lạc với phía Quách Beem và ca sĩ Lý Hải để giải quyết vụ việc, yêu cầu cả hai công khai xin lỗi, đồng thời hiệu đính tất cả ấn phẩm có bài hát Gánh mẹ là nhạc Quách Beem, lời thơ Trương Minh Nhật và ngừng sử dụng bài thơ.
Tuy nhiên, phía công ty Lý Hải và nhạc sĩ Quach Beem cho việc sử dụng ca khúc Gánh mẹ là hợp pháp, không đồng ý với yêu cầu, nên ông Nhật khởi kiện.
Quá trình xét xử, ông Nhật khẳng định, mình mới là tác giả và là chủ sở hữu duy nhất của bài thơ. Các bị đơn có hành vi sử dụng trái phép bài thơ để phổ nhạc và sử dụng cho phim, yêu cầu công ty của Lý Hải phải nêu tên ông là tác giả bài thơ trong phim và tất cả các bài viết, bài đăng, thông tin công bố khác có liên quan; đồng thời yêu cầu công ty của Lý Hải bồi thường thiệt hại 825 triệu đồng và phải xin lỗi, cải chính công khai.
Đối với nhạc sĩ Quách Beem, ông Nhật yêu cầu phải tạm ngưng việc khai thác bài thơ Gánh mẹ trên mọi phương tiện, nền tảng và bồi thường thiệt hại hơn 500 triệu đồng.
Nêu quan điểm, phía công ty của Lý Hải không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của ông Nhật vì cho rằng họ đã được nhạc sĩ Quách Beem đồng ý chuyển giao quyền sử dụng. Thời điểm ký kết hợp đồng để sử dụng ca khúc, công ty "không biết và không có cách nào biết" có tranh chấp về quyền tác giả hay không...
Bảo vệ cho ông Đoàn Đông Đức, luật sư cũng yêu cầu tòa bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, bởi ca khúc Gánh mẹ đã được Cục Bản quyền tác giả cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho thân chủ. Ông Nhật khởi kiện thì phải có nghĩa vụ chứng minh quyền tác giả đối với bài thơ.
Thảo Mi - Hương Thảo
